brotài, brotàre , vrb Definitzione
su essire o bogare is cambos noos de is matas; su essire fora de s'abba de una vena
Sinònimos e contràrios
afroghedhare,
apillonai,
brionare,
brionire,
broculare,
brundhire,
ibbrotare,
incorumedhai,
puzonire,
rebbrotai
/
benai,
bundhare,
tzurruare
Frases
est che àlvure chena piús brotare fruas ◊ sas àrbures sunt brotendhe linna noa ◊ bi at unu fiore brotendhe ◊ sas fruedhas sunt brotendhe torra
2.
s'abba budhindhe ndhe brotat su bullu dae su labiolu ◊ ndhe brotat de abba frisca, cussa funtana!…◊ li brotaiat su sàmbene dae nares
3.
e cantas curreladas ti faghias cantendhe cantu in coro brotaias! ◊ li brotat dae coro s'augúriu prus bellu ◊ incantos divinos brotat sa terra
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
jaillir,
prendre sa source,
naître
Ingresu
to spring
Ispagnolu
brotar,
manar
Italianu
scaturire
Tedescu
sprossen,
quellen.
bullíre , vrb: pullire Definitzione
nau de is matas, bogare pigiones, cambos noos; nau de un'iferta, brotare, bogare, isparare
Sinònimos e contràrios
brionire,
briorare,
broculare,
brotai
Frases
as a bullire dae raighinas, ma sunt sempre fruedhas pirastrinas! (Cubeddu)
Tradutziones
Frantzesu
prendre sa source
Ingresu
to spring up
Ispagnolu
brotar
Italianu
pullulare
Tedescu
hervorsprießen.
nàscere, nàschere , vrb: naschi,
nasci,
nàsciri,
nàssere,
nassi Definitzione
bènnere (e fintzes batire) a su mundhu, cumenciare una vida noa, abbandha, coment’e persona o àteru èssere distintu (animale, erba, mata), nau fintzes po fàere naschire; essire, àere cuménciu, dipèndhere o bènnere de calecuna cosa, de unu logu, de ccn. / pps. nàschidu, nàsciu (nà-sci-u: nàsciu = nà-sciu, 1ˆ p. sing. ind. pres.), nàssiu, ger. naschendhe, nascendho; aus. èssere, ma cun 3ˆ pers., e cun sugetu indeterminau, fintzes àere (e, si cumprendhet, candho tenet valore transitivu)
Sinònimos e contràrios
inceurrare,
naschie,
tudhire
/
comentzari,
depèndhere
| ctr.
mòrrere
/
acabbae
Maneras de nàrrere
csn:
nàsciri bistiu = èssere afortunadu; nàsciri a una brenti = nàschere a croba, duos paris (nadu de cristianu o de animale)
Frases
niune naschet imparadu ◊ ocannu bi at nàschidu criaduras meda ◊ de cussu chi apu seminau at nàsciu unu fundu innòi e unu in cudhei ◊ sa chibudha est totu naschindhe ◊ dèu fua che a sa dí chi fua nàscia ◊ si sunt cojados e lis at nàschidu fizu puru ◊ sa mamma chi dh'at nàsciu! ◊ sa mamma unu tempus a sos fizos dhos naschiat in s'istoja ◊ us crabitus furint totu nascendho ◊ cun custu sicore no bi naschet su sèmene ◊ apenas torraia a domo guasi a prepoténtzia torraiat a mente sa limba chi aia imparadu naschendhe ◊ petzi bi at nàschidu erba in cussu terrinu ◊ medas nascint istrupiaus ◊ fio pentzanno ca benit a nàscere innoje!◊ sa die dèu potzu nai ca seu torrada a naschi ◊ bos apo biu nassenno
2.
in cussa roca bi naschet una camba de abba ◊ a sa fata de sa die naschet su sole ◊ ndi at a nasci una tribbulia manna
Ètimu
ltn.
nascere
Tradutziones
Frantzesu
naître,
faire naître
Ingresu
to be born,
to spring up
Ispagnolu
nacer,
surgir
Italianu
nàscere,
sórgere,
originare
Tedescu
geboren werden,
zur Welt kommen.
rampudhàre , vrb: rempudhare Definitzione
bogare pigionatzos, nau de is linnas; bogare, essire (nau fintzes de àteru)
Sinònimos e contràrios
piglionai,
rampudhire
Frases
s'àrbure at rampudhadu sos briones
2.
sa limba est benale chi deretu benit dae s'ànima sarda e rampudhat friscu (Z.A.Cappai)
Ètimu
ltn.
*repullare
Tradutziones
Frantzesu
pulluler de nouveau
Ingresu
to spring up again
Ispagnolu
brotar
Italianu
ripullulare
Tedescu
wieder hervorsprießen.